Coğrafi İşaret
Coğrafi işaret, bir ürünün kökenini, kalitesini ve özelliklerini belgeleyen bir tanımlamadır. Coğrafi işaretli ürünler, tüketicilere güven verir, üreticilere rekabet avantajı sağlar ve yörelerin kalkınmasına katkıda bulunur.
Coğrafi işaretler, üç farklı türde olabilir:
Menşe Adı
Mahreç İşareti
Geleneksel Ürün Adı
Menşe Adı
Bir ürünün tüm veya esas niteliklerinin kaynaklandığı coğrafi alana bağlı olduğunu gösterir. Bu tür ürünlerin üretim, işleme ve diğer aşamalarının tamamı belirli bir coğrafi alan içinde yapılmalıdır. Örneğin, Malatya kayısısı, Gaziantep baklavası, Afyon sucuğu gibi ürünler menşe adı olarak tescillenmiştir.
Mahreç İşareti
Bir ürünün belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleriyle kaynaklandığı coğrafi alana özdeşleştiğini gösterir. Bu tür ürünlerin en az bir aşaması belirli bir coğrafi alan içinde yapılmalıdır. Örneğin, Antep fıstığı, Ayvalık zeytinyağı, Maraş dondurması gibi ürünler mahreç işareti olarak tescillenmiştir.
Geleneksel Ürün Adı
Menşe adı veya mahreç işareti kapsamına girmeyen ancak ilgili piyasada en az otuz yıl süreyle geleneksel olarak kullanılan bir adı ifade eder. Bu tür ürünlerin geleneksel bir üretim veya işleme yöntemi veya geleneksel bir bileşim veya hammaddesi olması gerekir. Örneğin, lokum, pastırma, tarhana gibi ürünler geleneksel ürün adı olarak tanımlanmıştır.
Coğrafi işaretli ürünlerin tescili uzmanlık gerektiren karmaşık süreçlerden oluşur ve Marka Patent Vekilleri aracılığıyla yapılmalıdır. Başvuru sahibi ilgili meslek kuruluşu veya yetkili kamu kurumu olmalıdır. Başvuru sonrasında yapılan inceleme ve itiraz süreçleri sonucunda coğrafi işaret tescil belgesi verilmektedir. Tescil belgesi ile coğrafi işaret koruma altına alınmakta ve izinsiz kullanımına karşı yasal yaptırım uygulanmaktadır.